ريمدان بسيار فراتر از يك مرز رسمي است؛ زيرا نه تنها چابهار را به پاكستان ارتباط داده و اقتصاد پاكستان را در اختيار توليدكننده و تجار ايراني قرار مي‌دهد، در واقع معبري است كه چابهار را به مگاپروژه کریدور اقتصادي چين و پاكستان «سي‌پک» وارد مي‌كند.

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان منطقه آزاد چابهار، سعید مقدم سرپرست مدیریت منطقه ریمدان، در گفتگویی باهدف معرفی ظرفیت‌های مرز ریمدان و نقش منطقه آزاد چابهار در پرورش و توسعه این پتانسیل ارزشمند در کشور، از استعدادهای این منطقه که از اواخر سال 1398 بر اساس قانون ابلاغی مجلس به منطقه آزاد چابهار الحاق شد، پرداخت که در ادامه مطالعه می‌فرمایید.

تاریخچه‌ای از فرآیند آغاز به کار و اهمیت مرز ریمدان برای کشور بفرمایید؟

این مرز که در ۱۲۰ کیلومتری شرق چابهار واقع‌شده، با تاسیس بازارچه ریمدان در سال 1387 آغاز به کار کرد و در سال 1395 به‌عنوان مرز رسمی بین کشور ما با کشور پاکستان، باهدف جابه‌جایی کالا و مسافر معرفی شد.

در پی این معرفی و انجام این تغییر، امکان انجام تمام رویه‌های صادراتی، وارداتی، ترانزیتی و مسافری با نظارت مدیریت پایانه مرزی فراهم شد که در حال حاضر مواد غذایی، مصالح ساختمانی، سوخت و مشتقات نفتی در حال صادرات و میوه‌های گرمسیری و دام زنده در حال واردات از راه این مرز می‌باشد که در کنار آن شاهد نقل‌وانتقال مسافر نیز هستیم.

لازم به ذکر است که در اواخر سال 1398 با تشریح کارکردها و مزیت‌های توسعه محدوده منطقه آزاد چابهار، محدوده ای به مساحت 6 هزار و 300 هکتار، به‌عنوان نقطه منفصله به منطقه آزاد الحاق شد .

ریمدان، به سبب نزدیکی به مراکز تجاری پاکستان (650 کیلومتر با بنادر کراچی و 70 کیلومتر با گوآدر)، این پتانسیل را دارد که در مبادلات تجاری دو کشور نقشی راهبردی ایفاء کرده و به‌عنوان یک نقطه حیاتی و حساس، می‌تواند ایران را به کریدور اقتصادی سی پک (چین و پاکستان) یعنی 37% جمعیت جهان متصل کند.

پس از فرآیند الحاق، نقش منطقه آزاد چابهار در توسعه این مرز استراتژیک چه بوده و چه اقداماتی برای جذب سرمایه‌گذار و شروع چرخه اقتصادی این مرز، صورت گرفته است؟

با توجه به‌ شرط قانون در مباحث فعالیت‌های اقتصادی مناطق آزاد در محدوده محصورشده و استقرار گمرک،  بعد از الحاق محدوده ریمدان به منطقه آزاد چابهار، سازمان به دنبال ایجاد زیرساخت‌های لازم برای جذب سرمایه‌گذار و تحول اقتصادی این منطقه بوده است. این زیرساخت‌ها شامل فعالیت‌هایی همچون دیوارکشی، ساخت جاده، تأمین آب و برق، رفع معارض و مشکلات محیط‌زیست و .. بوده، اما به دلیل تمام نشدن این زیرساخت‌ها، هنوز اقدامی در خصوص آغاز فعالیت‌های اقتصادی در این مرز نشده است.

*فاز نخست 5 هزار میلیارد ریالی منطقه آزاد چابهار برای توسعه زیرساخت‌ها در ریمدان

اعتبار در نظر گرفته‌شده از سوی سازمان منطقه آزاد چابهار برای اجرای این برنامه‌های زیرساختی به چه میزان است؟

در فاز نخست، اعتباری بالغ‌بر 5 هزار میلیارد ریال را برای آماده‌سازی و توسعه زیرساخت‌ها (جاده، آب و برق، حصارکشی، احداث ساختمان، روشنایی و ...) اختصاص داده تا با رفع بخشی از نیازهای سرمایه‌گذاران علاقه‌مند، رویه‌های تولید، صادرات، صادرات مجدد، واردات، ترانزیت، تبادل کالا و مسافر و درنهایت توسعه تجارت بین ایران و پاکستان را رونق دهد.

هدف اصلی منطقه آزاد چابهار از توسعه این زیرساخت‌ها در این نقطه مرزی، چیست؟

منطقه آزاد چابهار همانند پلی بين اقتصاد ملی و بین‌الملل قصد دارد با توسعه این زیرساخت‌ها و خلق فرصت‌های سرمایه‌گذاری، از یک‌سو با جذب سرمایه‌گذاری مستقيم خارجی پایه توسعه صادرات را استحکام ببخشد و از سوی دیگر، با بهره‌گیری از منابع و استعدادهای بالقوه کشور، مزیت‌های نسبی اقتصادی درزمینه بین‌الملل را به‌صورت بالفعل درآورد.

هدف از ایجاد و توسعه منطقه ریمدان، افزایش و توسعه صادرات، ایجاد اشتغال، جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، انتقال تکنولوژی، افزایش درآمدهای عمومی، گسترش صنعت توریسم، ارتقا جایگاه اقتصادی کشور و بهره‌مندی از اقتصاد رقابتی است.

بعد از تکمیل زیرساخت‌ها، این مرز قرار است چه منافعی برای مردم جامعه محلی و منطقه آزاد چابهار تأمین کند و فواید توسعه این محدوده مرزی برای کشور چه خواهد بود؟

درواقع ما انتظار داریم منطقه ریمدان در حوزه‌های ذیل نقش‌آفرینی داشته باشد.

1-نقش در اقتصاد ملی (استقرار صنایع پایین‌دست پتروشیمی همچون پلاستیک‌سازی، ایجاد زنجیره‌های ارزش‌افزوده‌ای مانند فرآوری برنج به‌عنوان یک کالای اساسی)

2-اثر بر اقتصاد محلی (افزایش اشتغال مولد، افزایش درآمد سرانه و رفاه نسبی، تکمیل زنجیره تولید)

3-گسترش تعاملات بین‌المللی (توسعه روابط اقتصادی با کشورهای پاکستان و چین، توسعه همکارهای منطقه‌ای خصوصا در حوزه کشورهای عضو اکو، تعریف کریدور ارتباطی منطقه‌ای)

4-جلب مشارکت جوامع محلی (توسعه مشاغل خانگی، ارتقا دانش و مهارت)

5- انتقال دانش و تکنولوژی (ارتقاء کیفیت نیروی انسانی، انتقال دانش مدیریت و تکنولوژی تولید)

*رونق اقتصادی با اولویت توسعه پایدار اقتصاد جامعه محلی

برنامه‌های آتی این منطقه آزاد برای جذب سرمایه‌گذار و تعریف فرصت‌های اقتصادی جدید چیست؟

آماده‌سازی زیرساخت‌های اساسی مثل حصار کشی، تأمین آب و برق، ساخت ساختمان و استقرار سازمان در این محدوده مرزی، ضمن ایجاد محیطی امن و جذاب برای حضور سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، فرصت‌ها و بسته‌های سرمایه‌گذاری متنوعی در حوزه‌های مل و فراملی طراحی و تدوین می‌شود که رونق اقتصادی را با اولویت توسعه پایدار اقتصاد جامعه محلی و سپس منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی در پی خواهد داشت.

ریمدان به‌عنوان تنها مرز زمینی چابهار، چه فرصت‌های سرمایه‌گذاری جذابی برای فعالان اقتصادی داخلی و خارجی دارد؟

در افق 20 ساله؛ ریمدان به‌عنوان یک منطقه امن استراتژیک، کانون توسعه منطقه و سواحل مکران و محور شرق، عامل فعال‌سازی محور ترانزیتی شرق- غرب (کریدور سی پک-"چین پاکستان و هند")، عامل توسعه ملی و پلی مستحکم در روابط تجاری اقتصادی ج.ا.ا و جهان معرفی شده است که پتانسیل بالایی در حوزه تولید، ترانزیت، صادرات (مصالح ساختمانی، مواد غذایی، سوخت و مشتقات نفتی) و صادرات مجدد، واردات(دام زنده و میوه‌های گرمسیری) و نقل‌وانتقال مسافر با محوریت توسعه گردشگری مذهبی (زائران پاکستانی) را دارد.

به همین منظور، فرصت‌های سرمایه‌گذاری بی‌بدیلی در موضوعاتی همچون تولید محصولات صادرات محور، پایانه‌های صادراتی، ساخت بارانداز، ساخت سردخانه، ساخت انبار، پایانه‌های مسافری، واحدهای تولیدی غیر آلاینده، مجتمع‌های تجاری، مجتمع‌های خدماتی-رفاهی و ... در طرح تفصیلی این محدوده دیده شده است.

*رشد 10 برابری فعالیت‌های گمرکی در مرز ریمدان پس از توسعه زیرساخت‌ها

با توجه به این موضوع که در حال حاضر تبادلات گمرکی این مرز از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران مدیریت می‌شود، پیش‌بینی ارتقا چنددرصدی تبادلات گمرگی را بعد از ورود گمرک منطقه آزاد و تکمیل زیرساخت‌های لازم دارید؟

تجارت کشور ما با پاکستان در این مرز، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در سال گذشته بر اساس آمار گمرک ج.ا.ا بالغ‌بر 79 میلیون دلار از طریق این مرز، صادرات به کشور پاکستان صورت گرفته است. حال با توجه به سیاست‌های ابلاغی دبیر محترم شورای عالی مناطق آزاد در خصوص فعالیت مناطق آزاد در حوزه صادرات، صادرات مجدد و کمک به واحدهای تولیدی داخل کشور جهت صادرات محصولات با محوریت مناطق آزاد، پیش‌بینی ما بازدهی بیش از 10 برابری این مرز بعد از افتتاح و تکمیل زیرساخت‌ها است.

تکمیل این زیرساخت‌ها و آغاز بهره‌برداری سازمان منطقه آزاد چابهار از این مرز استراتژیک را در چه سالی پیش‌بینی می‌کنید؟

با توجه به پیگیری منطقه آزاد و تخصیص اعتبارات لازم،  امیدواریم در سال 1403 شاهد آغاز فعالیت‌های اقتصادی این منطقه با مشارکت بخش خصوصی داخلی و خارجی باشیم.